DATEREN VAN POTENTIOMETERS


Wanneer het serienummer van een (elektrische) gitaar ontbreekt of niet meer is te lezen, kun je
de leeftijd van de gitaar bij benadering ook achterhalen aan de hand van de potentiometers.
Op de potmeter staat een code die informatie geeft over de fabrikant en het jaar en de week wanneer deze is gemaakt. (EIA code)


Waar vind je de code
Gestempeld of geponsd zie je op de achterkant of zijkant van de potentiometer een zes- of zevencijferige EIA code.
Soms zit er een spatie of streepje tussen de fabrikantcode en de jaar-/weekcode.

Met de potmeter decoder kun je ontcijferen wanneer en door welke
fabrikant deze is gemaakt.

  Potentiometer decoder
Vul de EIA code in zoals in uitleg beschreven. (voorbeeld: 1348742)
Bij oude pots op printplaat (veel voorkomend bij Höfner gitaren), vul de impedantie in gevolgd met de code. (vergeet de K bij de impedantie niet)
(voorbeeld: 250K339)
Als de EIA code van de fabrikant niet bekend is, kun je proberen de volledige code in te vullen. (voorbeeld: 450GT79K504B2S1908 of EP086500K1624)

De potentiometers (potmeters) op de gitaar bieden een mogelijkheid om de productiedatum te dateren door hun EIA (Electronics Industry Association) code. Er vanuit gaande dat de potmeters origineel zijn en dus niet al eens zijn vervangen, kan het productiejaar van de gitaar bij benadering worden bepaald.

De EIA code op potmeters vermeld de fabrikant en datum wanneer deze zijn gemaakt.
Het is een benadering want er zit natuurlijk een tijd tussen de fabricage datum van de potmeter en de installatie ervan op de gitaar.

Ook voor minder bekende merken zonder serienummer is dit een methode om ongeveer de productiedatum van een gitaar te kunnen bepalen.


EIA code lezen
Met behulp van het EIA nummer op de potmeter, kan de productiedatum worden bepaald. De eerste 3 cijfers op een pot zijn de fabrikantcode.
De laatste 3 of 4 cijfers zijn de datumcode.
Bij 3 cijfers is het eerste cijfer het laatste cijfer van het jaar, en de laatse cijfers het weeknummer.
Bij 4 cijfers zijn de eerste 2 cijfers de laatste 2 cijfers van het jaar.
IRC (International Resistive Company) gebruikte een ander datum codesysteem.
Voorbeeld: 2144190500k627 is geproduceerd in Juli (week 27), 1956.

Niet alle fabrikanten hebben of gebruiken een EIA code op de potmeters.
Bij enkele series van CTS potmeters kan de volledige code in de decoder worden ingevoerd en worden naast de productiedatum tevens de specificaties ontijferd. Voorbeeld: 450GT79K504B2S1422
Serie: 450G Potmeter: 500 KΩ Tolerantie: ± 20% Bus lengte: 19.1mm
Schacht lengte: 28.6mm Torque: standaard  Gemaakt: Mei, 2014
Fabrikant: CTS (Chicago Telephone Supply)

Als je de produktiedatum van de potmeter weet, kun je bij benadering
het bouwjaar van de gitaar bepalen.
De potmeters zijn natuurlijk eerder geproduceerd dan de gitaar en daar komt bij dat er altijd een voorraad in opslag ligt.
Daarom moet er ongeveer 6 maanden bij de productiedatum worden opgeteld, maar het blijft een schatting.
Fender
In de jaren '50 werden door Fender voornamelijk potentiometers van het merk Stackpole gebruikt. Vanaf 1963 werd overgestapt naar het merk CTS. Om kosten te besparen werd in 1966 een gigantische voorraad van CTS gekocht die tot in 1971 op de gitaren werden geïnstalleerd. Gitaren gemaakt tot begin 1971 kunnen dus potentiometers hebben met de datacode van 1966.


Gibson
De leveranciers van potmeters bij Gibson zijn (waren) IRC,
CGE (met het Gibson logo), CTS en CentraLab.
In de jaren '50 werden IRC en CGE gebruikt.
Door een zwakke constructie van de CGE potmeters (vertonen na verloop van tijd snel slijtage), is Gibson daarom ook overgestapt op pots van CTS en later ook op CentraLab.


Höfner
Höfner gitaren van voor 1971 hebben vaak geen serienummer.
Aan de onderkant van de potmeters van deze gitaren staat 128KΩ of 250KΩ met een getal van 3 cijfers. Hier zijn de eerste 2 cijfers
de week en het derde cijfer het jaar.

Potentiometer 1969, week 33


Vaak is de EIA code niet te lezen door de soldeertin op de potmeter. Als je ervaring hebt met solderen kun je de soldeertin waar nodig verwijderen met een tinzuiger of (nog beter) met desoldeerlint. Heb je geen ervaring of vertrouwen, laat het dan door iemand doen die dat wel heeft.


Gebruik hiervoor een soldeerbout van ca. 40 Watt of een soldeerstation ingesteld
op ca. 700°F. / 370°C.
De soldeerstift bij voorkeur van het beitel type, deze zijn efficiënter om de warmte over te dragen dan een puntig type.
Druk het lint met de soldeerbout op de te verwijderen tin en wacht tot het lint de tin opzuigt.

(Vergeet niet om de verbindingen die los zijn gehaald weer aan de potmeter te solderen.)