Clarence Leonidas (Leo) Fender werd geboren op 10 augustus 1909 in Anaheim, Californië.
Leo Fender is de waarschijnlijk meest invloedrijke producent/ontwerper in de geschiedenis van de elektrische gitaar.

Als getalenteerd elektro-technicus en gedreven onderzoeker heeft hij een heldere kijk op de manier waarop bepaalde zaken functioneren. Hij schat zelf dat hij 50 à 75 patenten op zijn naam heeft staan.

Tussen 1930 en 1947 had Leo een kleine winkel voor radioreparaties en hij leverde op bestelling versterkers en PA's aan muzikanten. De meeste van zijn klanten waren steelgitaristen, die vaak over defecten aan bestaande pickups klaagden. Leo had al verbeteringen aangebracht op bijvoorbeeld automatische platenwisselaars en nu besloot hij zich in te zetten om betere pickups en versterkers te ontwerpen.

Al gauw ging hij steelgitaren bouwen en omstreeks 1944 begon hij te experimenteren met een elektrische, Spaanse solid-body gitaar. Hij gebruikte hiervoor de pickup van zijn steelgitaar. Dit prototype werd verhuurd aan country & western-bands, waarvan de musici Leo aanspoorden om het instrument verder te ontwikkelen en in productie te nemen.

Leo richtte samen met Doc Kauffman, een ex-werknemer van Adolf Rickenbacker (die de gelijknamige gitaarfirma bezat), de firma K.& F. op. K. & F. maakte steelgitaren en diverse versterkers.
Enkele bekende versterkers door Fender geproduceerd zijn, Champ, Blackface Princeton en de Blond Twin.

Kauffman verliet het bedrijf in 1944 en daarna werd Fender Electric Instruments Co. opgericht, die bestond uit Leo en zes assistenten. De verkoop was in handen van Pacific Music Supply, Francis Hall en diverse landelijke organisaties die zich bezighielden met het geven van steelgitaarlessen.

Leo had inmiddels vijftien mensen in dienst. De firma verhuisde al gauw naar een fabriek van 1200m², die in 1949 alweer werd uitgebreid tot 1800m². In 1953 ging men over naar een fabriek van een kleine 7000m². Leo zette ook een eigen distributieorganisatie op, Fender Sales Inc. die onder leiding kwam te staan van Donald D. Randall, nu eigenaar van Randall instruments Inc. In 1955 waren er 55 werknemers in dienst, een aantal dat in vijf jaar uitgroeide tot ruim het dubbele.
In 1959 kwamen er nieuwe gebouwen bij, terwijl er in 1960 2000m² extra vloeroppervlak bij werd gepacht.

Omdat Leo Fender de eerste was die acoustische- en
elektrischegitaren aan de lopendeband produceerde, werd hij
gekscherend ook wel de "Henry Ford van de gitaar" genoemd

Aanvankelijk was Leo Fender hoofd-technicus, administrateur en enig eigenaar van de hele handel. Twee van zijn assistenten, Freddie Tavares en George Fullerton waren niet alleen bekwame technici en muzikanten maar hebben ook een belangrijke bijdrage geleverd aan Fenders wereldomvattende populariteit. Ook niet te vergeten mucici als Rex Gallion en Bill Carson die een niet onbelangrijk deel aan de ontwikkeling hebben bijgedragen. Fender is uitgegroeid tot één van de twee firma's (de andere is Gibson) die de toon aangeven op de wereldmarkt van professionele, elektrische gitaren.


De Telecaster
In 1948 ontwierp Leo een instrument dat het gezicht van de muziek pas goed zou
veranderen. Dit werkpaard is één van de populairste elektrische gitaren.
Hoewel de gitaar relatief goedkoop is, gaat zij lang mee, en het felle, snerpende geluid is uiterst herkenbaar. De Telecaster is vooral populair bij country- en rockmuzikanten, maar zelfs jazz-gitaristen hebben er voor rock-sessies in de studio één in de kast staan.

Het eerste model van 1948 noemde hij Esquire en had maar 1 pickup.
Een verbeterde versie nu met 2 pickups bouwde hij een jaar later, en noemde het Broadcaster. De Telecaster, die oorspronkelijk dus Broadcaster heette, werd in 1949 geïntroduceerd.
De naamswijziging had te maken met het feit dat de firma Gretsch een drumstel had met de naam Broadkaster. Een tijdlang werd de gitaar zonder naam uitgebracht, alleen de naam Fender volstond. Deze gitaren worden nu 'no-casters' genoemd en zijn bij verzamelaars zeer gewild.
In 2003 is Gretsch overgenomen door Fender en kwam de naam 'Broadcaster' op een speciale serie Telecasters terug.

De body was uit essenhout gemaakt, terwijl de afneembare hals uit één stuk hard esdoornhout bestond. De eerste Broadcasters hadden geen spanbalk en zijn te herkennen aan het feit dat ze geen langwerpige donkere strook aan de achterkant van de hals hebben. Deze donkere strook hout wordt gebruikt om de diepe gleuf op te vullen, nadat de ijzeren pin in de hals is gemonteerd. Fred Gretch had de naam Broadcaster al gebruikt voor één van zijn drumstellen. Hoewel Leo Fender vrij zeker wist dat hij bij een eventueel conflict de naam zeker zou kunnen hanteren, veranderde hij hem in Telecaster, mede in verband met de beginnende populariteit van de televisie.

Indertijd kostten de eerste Telecasters circa $189,00.
Ze waren identiek aan de Broadcaster en werden vooral gebruikt door country & western-gitaristen.
Het geluid kon worden geregeld via een drie-standenschakelaar, waarmee je het 'solo pickup' bij de kam (voorste stand), het bas pickup (middelste stand), of het zelfde bas pickup via een condensator (achterste stand) kon inschakelen. Deze laatste stand zorgde voor een dreunend geluid, dat geschikt was voor het spelen van baspartijen. Als men van de ene stand naar de andere schakelde, veranderde ook het volume, waardoor het soms noodzakelijk was om dit via de volumeknop aan te passen.

Na de uitvinding van de basgitaar werd het lage dreunende geluid overbodig.
Een nadeel was dat men de twee pickups niet kon combineren op de oude modellen; en daarom zijn er in het midden van de jaren vijftig veranderingen aangebracht, die moesten zorgen voor een grotere keuze aan instellingen: het schelle solo pickup alleen, beide pickups en het bas pickup. Na een paar jaar werd de geelkoperen kam vervangen door een verchroomd-stalen en aan het einde van de jaren zestig werd de weerstand van de potmeters veranderd van 250 Kilo ohm in 1 Mega ohm.

In het begin van 1955 werden er diverse veranderingen aangebracht: de zwart bakelieten slagplaat uit één stuk werd vervangen door een witte van plastic, de koepelvormige toon- en volumeknoppen werden afgeplat en de transparante lak werd minder doorzichtig, waardoor de houtstructuur niet meer te zien was. Op de gitaren van voor eind 1954 is het serienummer aan de voorkant vlakbij het treble pickup te vinden, terwijl de halsbevestigingsplaat blanco is; hierna heeft men het serienummer op de halsbevestigingsplaat geperst. Fender begon met het aanbrengen van serienummers in 1950. Meer informatie over Fender serienummers en datering van het bouwjaar.

Ook omstreeks 1954 verandert men de ovale slagplaat over de pickup selector in de vierhoekige plaat die er nog steeds op aangebracht wordt.

Behalve de bekende standaard Telecaster bestaan er ook afwijkende modellen, zoals: De Esquire, geïntroduceerd in 1954, een Telecaster zonder bas pickup en na 1969 uit de productie genomen. De Thin Line uit midden jaren zestig, met aan één kant hol en met één F-gat. In 1972 werden op de Thin twee humbuckers gemonteerd. De Telecaster Custom uit maart 1970, met een humbucker als bas pickup. De Rosewood Tele (1969, 1970, 1972). En de Tele Deluxe uit 1973, een nieuwe gitaar met een afgeronde body, twee humbuckers en nieuwe frets en hals, waardoor de snaren iets anders ten opzichte van elkaar komen te liggen. De decoratieve afwerking met veer- en bloemmotieven was alleen in 1969 leverbaar. Van 1959 tot 1969 werden de Telecaster en de Esquire geleverd in een standaard-afwerking (custom- finish), dat wil zeggen sunburst met een witte binding aan de randen. Na 1969 refereert de term Telecaster Custom aan een nieuwe gitaar met humbuckers.

Net als de meeste duurzame gitaarmodellen, kent de Tele variaties en speciale modellen die sinds begin jaren '50 zijn geproduceerd. De standaard no-nonsense Telecaster is echter grotendeels hetzelfde gebleven, met twee single-coil pickups, een platte boddy van essenhout (later elzenhout) die het onmiskenbare geluid bepalen.

De Stratocaster
De Stratocaster is ontwikkeld in het begin van de jaren '50 en werd geïntroduceerd in het voorjaar van 1954 en is uitgegroeid tot de meest populaire én gekopieerde gitaar ter wereld. Onder rock-muzikanten is de Stratocaster zeker één van de meest geliefde gitaren. Waarschijnlijk mede dank zij haar moderne uiterlijk is het de enige gitaar met drie pickups, die op grote schaal wordt verkocht. Door de handige tremolo die is ontworpen door Leo Fender hemzelf, kent de Stratocaster in de hard-rock haar weerga niet. Net als alle huidige Fenders, worden ook Stratocasterbodies tegenwoordig van essenhout gemaakt.

Er waren in het begin drie personen die eigenlijk als grondleggers van de 'Strat' aangemerkt kunnen worden; Leo Fender, Freddie Tavares en Bill Carson hebben een bijzondere bijdrage tot het gitaarontwerp bijgedragen. Freddie Tavares en Leo waren in 1953 aan het ontwerpen geslagen en hebben er aan gewerkt tot 1954, toen de eerste werden verkocht. Ze wilden iets nieuws, iets bijzonders, iets dat men nog nooit had gezien op gitaargebied. Ze hadden al vanaf het begin het idee om een gitaar met drie pickups te bouwen. Uitgangspunt was om een goed klinkende en bespeelbare gitaar te ontwerpen, voorzien van een tremolo-arm. Dit laatste mede om de concurrentie met de firma Bigsby aan te kunnen. Deze had reeds gitaren met tremolo op de markt gebracht die goed verkocht werden.

Fender's eerste modellen van de Stratocaster, inclusief met tremolo, werden verkocht voor $249,50. Door de aangepaste vorm van de body lag de gitaar veel comfortabeler tegen het lichaam dan de bonkige Telecaster. Massieve esdoornhouten halzen waren standaard tot 1959; in 1960 kwam er een palissander toets op. In 1970 kon de klant op aanvraag weer esdoornhouten halzen krijgen. De gitaren, die voor het midden van 1966 zijn uitgebracht, hebben een iets smallere kop dan de huidige Stratocasters. Tavares ontwierp de kop (een voorbeeld van zijn talent om praktisch nut met schoonheid te combineren) waar alle Fenders, met uitzondering van de Telecaster, nu mee zijn uitgerust.

Bouwtekening van de Stratocaster

De allereerste Stratocasters hadden een slagplaat van dik wit plastic, uit één stuk, maar vanaf 1959 zijn alle Stratocasters voorzien van een gelamineerde wit/zwart/wit slagplaat. In 1959 waren er ook enkele modellen met een goud geanodiseerde slagplaat. Originele oude Strats hadden een benen (botten) brug (tegenwoordig van ABS-plastic), terwijl de manier van afwerking diverse malen is veranderd. Oude snarenhouders, die door Fendertechnici inertia blocks werden genoemd, waren van staal gemaakt; de huidige zijn van gietijzer.

De drie pickups van de Stratocaster kunnen afzonderlijk ingeschakeld worden; dat de selector-schakelaar ook in tussen twee standen gezet kan worden, waardoor twee pickups het geluid opvangen, is een prettige bijkomstigheid dat niet bewust zo door Leo en Freddie is ontworpen. Deze combinatie van twee pickups produceren een klank die doet denken aan een uit-fase toon.

Vanaf 1972 zijn de Strato- en Telecasters voorzien van humbuckers pickups met de minimale hoek-aanpassing. Hierdoor kun je de hoek van de hals ten opzichte van de body bijstellen met een klein sleuteltje dat past in een gaatje in de bevestigingsplaat aan de achterkant van de body. Via een identieke constructie vlak boven de brug, kun je de hals ook afzonderlijk bijstellen door de ijzeren pin aan te trekken of te ontspannen.



Talloze gitaristen, waaronder veel beroemde namen, maakten de Fender Stratocaster tot hun dagelijks gereedschap. Daarmee vormden zij al een legende rondom dit instrument, lang voordat er ook maar sprake was van een opvolger.
De allerbekendste Stratocaster bespeler is misschien wel duivelskunstenaar Jimi Hendrix geweest. In zijn handen leek de Stratocaster soms een geheel eigen leven te leiden en zelden zal iemand zo'n indrukwekkende reeks geluiden en effecten uit één instrument getoverd hebben.

Hendrix bezorgde het paradepaardje van Fender misschien wel de grootste roem door er in 1969 op Woodstock de bloedstollende versie van het Amerikaanse volkslied op te spelen als protest tegen de oorlog in Vietnam. Deze Stratocaster, de 'Olympic White' uit 1968 is in 1993 voor een miljoen dollar verkocht en kwam later voor een onbekend bedrag, maar beslist hoger, in handen van Microsoft miljardair Paul Allan. De duurste gitaar ooit?

Ook Hank Marvin mag niet worden vergeten. Hij bespeelde weliswaar ook gitaren van andere makelij, waaronder instrumenten die zijn eigen naam droegen, maar het typerende Shadows- geluid ontstond toch met behulp van de Stratocaster. Verder ook in dit rijtje van Strato gitaristen; Ritchie Blackmore, Rory Galagher, Robin Trower, Eric Clapton, Mark Knopfler, Robin Robinson, Bob Dylan en George Harrison. Zij zijn slechts enkele van de vele grote en minder legendarische beroemdheden, die de Fender Stratocaster zijn unieke positie in de wereld van de populaire muziek hebben bezorgd.

Vaak wordt de Stratocaster in één adem genoemd met de Gibson Les Paul, maar door het totaal verschillende karakter kunnen die twee nauwelijks echte concurrenten van elkaar zijn. Een mooi voorbeeld hiervan is te horen in het nummer van Mike Oldfield, Moonlight Shadow waar de Strat en de LP in een duet zijn te beluisteren.

Het karakteristieke geluid en de tijdloze vormgeving maken de Stratocaster tot een blijvende trendsetter en menig beginnende gitarist droomt ervan, ooit een echte Stratocaster te kunnen bespelen.

De Stratocaster is bijzonder populair en wordt soms beter verkocht dan de Telecaster. En dat, terwijl het ontwerp sinds zijn introductie in 1954 in principe nauwelijks is gewijzigd.

Ook de jongere generaties gaan ermee aan de slag. Het is zo eenvoudig om een pickup te vervangen of wijzigingen aan te brengen dat je de stratocaster helemaal aan je eigen smaak kunt aanpassen. Daarbij is het de meest geïmiteerde gitaar te wereld. Speciale modellen zijn speciaal geprijsd: Aan de 'Strat 50th Anniversary Masterbuild' hangt een prijskaartje van een kleine zesduizend euro. Het is een exacte replica van de Stratocaster uit 1954. Ter gelegenheid van de vijftigste verjaardag van de Strat herbouwde de Custom Shop van Fender tevens onder maar 'Number One', de Stratocaster van wijlen Stevie Ray Vaughan.

De 'Number One' van Steve Ray Vaughan

Fender heeft uiteraard ook andere solid-bodys in het assortiment. In 1956 werden de Duo-Sonic en de Musicmaster geintroduceerd en vernieuwd in 1964. De Duo-Sonic is na 1969 uit de productie genomen. Eind 1957 werd de Jazzmaster aan de wereld getoond. De eerste modellen hadden een kleine kop, een geanodiseerde aluminium slagplaat, zwarte pickup-kappen en verchroomde cilindervormige knoppen. Het model dat eind 1959 uitkwam, had ook een metalen slagplaat, maar witte knoppen en witte pickup-kappen.



De Jazzmaster
Na de introductie van de Telecaster in 1950 en de Stratocaster in 1954 wilde Leo Fender in 1957 een nieuw model gitaar. Het werd de Jazzmaster, een nog verder gerijpt en doordacht ontwerp. Hoewel het misschien vreemd lijkt, is het geluid van de Jazzmaster niet heel veel verschillend van dat van de Stratocaster.

Fender Jazzmaster

De Precision bass
Deze basgitaar veranderde het geluid van de populaire muziek! Leo Fender onderkende de behoefte aan een instrument dat de moeilijk te hanteren contrabas moest vervangen en ontwikkelde daarom de elektrische bas, die hij Precision noemde.

De Precision kostte destijds $159,50. De voordelen ten opzichte van het 'hondenhok', zoals Leo de contrabas noemde, vallen al direct op. Zij is kleiner en klinkt harder. Ook gitaristen kunnen nu met een mensuurlengte van 85cm overweg. Een ander groot voordeel is dat de bassisten de tonen nauwkeuriger - vandaar de naam Precision Bass - kunnen spelen, omdat het instrument is voorzien van frets. De populaire muziekindustrie sprong er direct bovenop. Hoewel diverse fabrikanten identieke basgitaren hadden, werd iedere elektrische basgitaar 'Fender bass' genoemd, ook al was het een ander merk. De Precision bass is nog steeds veruit de meest gebruikte basgitaar.

De eerste modellen die in 1959 op de markt kwamen zagen er vrijwel hetzelfde uit als de latere Telecaster basgitaren. Enkele maanden nadat de Stratocaster ten doop werd gehouden (1954), kreeg de body de vorm die zij tegenwoordig nog heeft. De Telecaster slagplaat, die het gehele bovenste gedeelte van de body bedekte, bleef echter gehandhaafd, terwijl ook de kop nog van het type Telecaster was. De knoppen waren in een apart metalen gedeelte ondergebracht. In 1957 kreeg de kop de huidige vorm, verving het bekende tweedelige pickup de oude enkelspoel en kwam de huidige slagplaat, die ook om de knoppen komt, in de plaats van de oude. De slagplaat was gemaakt van geanodiseerd aluminium, maar in 1960 ging men over op plastic. Tot 1959 waren esdoornhouten halzen standaard en vanaf 1969 waren deze weer op bestelling leverbaar.

De Telecaster-basgitaar verscheen in 1968, en leek op de allereerste Precision. In februari 1972 werd er een grote humbucker pickup opgezet en werden er nog diverse veranderingen aangebracht. Een variant op de Precision vormt het fretloze model uit 1970 dat oorspronkelijk was bedoeld voor contrabassisten maar tegenwoordig ook veel door basgitaristen wordt bespeeld. Het geluid is zoetgevooisder dan dat van de basgitaar en feller dan dat van de contrabas. Het perfect intoneren is op een fretloze bas nóg belangrijker dan op een gewone, omdat niet de fret de snaar afbakent maar de vinger, zodat bij een minimale verschuiving de toon al onzuiver wordt. Voordelen zijn dat je op het fretloze model ook een kwart of nog kleinere afstanden kunt spelen. Ook is het geluid beter te manipuleren met de vingers, omdat een directer contact met de snaar bestaat.

De JazzBass verscheen in 1960 en had een body die op de Jazz-master leek, nieuwe pickups en een smallere hals (ruim 3,5 cm). In 1966 kreeg zij een gebonden hals en een toets met rechthoekige positietekens.

Fender Highway1 Jazzbass

Akoestische gitaren
In 1962 begon Fender het produceren van akoestische gitaren. De Kingman, Concert, Shenandoah, Villager, Newporter, Malibu en Palomino behoorden tot de eerste serie.

De Wildwood-serie had een achterkant en zijkanten van gekleurd hout met warrelende jaarringen. Deze werden gebouwd van 1966 tot 1969. Daarna volgden de semi-akoestische Coronado en Antigua.

Toen Leo Fender eind 1964 om gezondheidsredenen met werken moest stoppen, besloot hij zijn fabriek te verkopen. Voor dertien miljoen dollar ging het bedrijf in 1965 over in handen van CBS, hetgeen onder de gitaristen erg veel rumoer veroorzaakte.
De aanduiding pré-CBS heeft voor velen de magische klank die doet veronderstellen, dat al wat erna gebouwd is, eigenlijk geen echte Fender meer zou zijn. Die geruchten zijn natuurlijk niet zomaar in de wereld gekomen en het is een feit dat de CBS Company vooral in het begin enkele blunders beging.
Men stopte bijvoorbeeld met in was dompelen van de pickups. Oorspronkelijk werd dat gedaan om ongewenste resonanties en rondzingen te voorkomen. Dat men er zomaar niet mee kon stoppen bleek al spoedig uit de reeks klachten over het geluid van de gitaren. De eind zestiger jaren geïntroduceerde transistorversterkers werden nooit een succes en verdwenen weer uit het programma.
Tegenover dit alles dient wel te worden gesteld, dat de constante kwaliteit van Fender tot Fender, na de overname sterk is verbeterd en wat we ook niet mogen vergeten is dat door de inspanningen van CBS de Fender gitaren voor een veel groter publiek bereikbaar zijn geworden. Wijzigingen aan de Stratocaster bijvoorbeeld waren er direct na de overname nauwelijks. Sinds CBS wordt de F uit het Fender logo ingeslagen in de metalen plaat voor de hals bevestiging.

Fender produceert niet alleen gitaren maar onder andere ook piano's en mondharmonica's. In de jaren '60 introduceerde Leo Fender de Rhodes piano. Dit instrument zou een geweldig impact hebben in de muziekwereld.

De Rhodes 73

Hoewel het oorspronkelijke ontwerp was bedoeld om de akoestische piano bij rockconcerten te vervangen vanwege het zware gewicht waar men steeds mee moest slepen, ging de Rhodes een geheel eigen leven leiden dankzij zijn uniek geluid. Supertramp ontwikkelde een eigen en onmiskenbare stijl dank zij dit instrument. Ook 10cc (I'm Not In Love) maakte wereldhits met de Fender Rhodes als geluid bepalend instrument.


Leo's laatste onderneming
Nadat Leo zijn bedrijf in 1965 had verkocht aan CBS richtte hij in 1966 een nieuwe onderneming op, genaamd CLF Research, waarmee hij tot in 1970 CBS met adviezen bleef ondersteunen.
Vanaf 1971 werkte Leo samen met Forrest White en Tom Walker, beiden oud medewerkers van Leo uit het Fender tijdperk en oprichters van het bedrijf Music Man in 1971. In 1976 kwamen de eerste door Leo en Forrest ontworpen modellen uit waaronder de StingRay Bass.

Eind de jaren zeventig stopte Leo met zijn CLF Research als adviesbureau voor CBS/Fender. Hij ontwierp en produceerde nog een tijd originele Music Man-instrumenten maar verheugde zich op de lancering voor een nieuw merk.

In 1980 was het zover, samen met George Fullerton (alweer een oud medewerker van het eerste uur) werd het bedrijf en merk G&L opgericht.

George Fullerton en Leo Fender (G&L)

G&L-instrumenten zijn van hoge kwaliteit met geavanceerde functies afgeleid van zijn decennia aan ervaring en geliefd bij muzikanten over de hele wereld.
In 1991 werd G&L overgenomen door het audiotechnologie bedrijf BBE Sound.

Nieuwe ontwikkelingen
De nieuwste ontwikkeling bij Fender is de surfgitaar. In samenwerking met Intel brengt Fender een elektrische gitaar met ingebouwde draadloze internettoegang op de markt.
De gitaar is gebaseerd op het Telecaster model, TELE v1.0.

In de body van deze gitaar is een computer geïntegreerd die gebruik maakt van de Intel Centrino Mobile technologie, met een scherm op de achterkant. Dankzij de ingebouwde software heb je direct toegang tot een groot scale aan geluiden. Je kunt riffs van internet downloaden en vervolgens afspelen zonder ook maar een snaar aan te raken. Met de 'surfgitaar' kan men digitaal opnemen en opnames direct doorsturen naar bijv. de opnamestudio of een andere 'surfgitaar'. Ook kan er op meerdere sporen worden opgenomen. En natuurlijk kan er worden ge-emaild en zelfs een webcam ontbreekt niet op de gitaar.

Of dit nu ook echt een inovatie van de gitaar is of slechts een modern speeltje, de meningen over deze nieuwe ontwikkeling lopen onder de gitaristen sterk uiteen. De meest creatieve geesten onder hen zullen dit instrument waarschijnlijk ook links laten liggen.

Leo Fender stierf 21 maart, 1991 op 82 jarige leeftijd.
Maar de mythe, roem en het onmiskenbare geluid van zijn
gitaren zal eeuwig blijven voortleven.